Kościół św. Jakuba Gdańsk (pomorskie)

W 1611 roku nowy instrument w kościele zbudował organmistrz Johann Hellwig. W wyniku pożaru w nocy z 12 na 13 lipca 1636 roku organy zostały zniszczone albo silnie uszkodzone. Wiadomo, że po pożarze w kościele funkcjonował pozytyw, który w 1667 roku został zastąpiony przez większy instrument. Nowe organy, które mogły posiadać części z instrumentu Hellwiga zostały umiejscowione w pobliżu ołtarza przy północnej ścianie kościołą na tzw. jaskółczym gnieździe, do którego prowadziły murowane schody znajdujące się w przybudówce na podwórzu szpitala św. Jakuba. Organy zostały poświęcone w czwartą niedzielę po święcie Trzech Króli 30 stycznia 1667 roku. Cała inwestycja kosztowała 700 guldenów. Krótko potem niewielki instrument przeniesiono na emporę przy ścianie zachodniej. W 1699 roku organy zostały gruntownie przebudowane, jednak nie będąc udaną, rpzełożeni kościoła zlecili kolejna przebudowę w 1708 roku. Wiadomo, że po jej zakończeniu organy zajmowały całą szerokość zachodniej ściany kościoła. Wiadomo, że instrument chwalono za dobrze wykonaną sekcję pedału.

Pierwszą odsłonę dyspozycji poznać można w rękopisie Johanna Ephraima Eggerta, organisty kościoła Bożego Ciała oraz carillonisty kościoła św. Katarzyny w Gdańsku, który około roku 1802 spisał wszystkie dyspozycje gdańskich organów. Ówczesna dyspozycja kościoła św. Jakuba prezentowała się następująco:

Cimbel[stern]

Organy były zasilane przez 4 miechy klinowe, które były obsługiwane przez jednego kalikanta. Znany jest jedynie ostatni z nich, Anton F. Hoffmann, któy zatrudniony był aż do 1817 roku.

W 1816 roku w pobliskiej baszcie prochowej doszło do wielkiej eksplozji prochu, która silnie uszkodziła świątynię. Po tej katastrofie kościół, który już wcześniej chylił się ku upadkowi, postanowiono zamknąć i urządzić w nim bibliotekę miejską. W 1824 gdański organmistrz Christian Ephraim Ahrendt przeniósł silnie uszkodzony instrument do kościoła ewangelickiego w podmiejskiej Orunii(dziś dzielnica miasta). Przy montażu instrument wraz z prospektem został najprawdopodobniej silnie przebudowany. W 1912 roku zostały w starej szafie zbudowane nowe organy firmy Wittek i do dziś ten instrument znajduje się w oruńskim kościele.

Po zniesieniu funkcji sakralnej, budynek kościoła pełnił funkcję biblioteki oraz szkoły nawigacyjnej, a od roku 1904 Gdańską Izbę Rzemieślniczą (z wystawą maszyn i biblioteką techniczną). W czasie I wojny światowej budynek kościoła pełnił funkcję lazaretu.

Po 1945 roku, budynek kościoła jako jeden z niewielu obiektów ''sakralnych'' w centrum Gdańska uniknął poważniejszych zniszczeń. W 1946 roku budynek kościoła przejeli kapucyni, którzy do roku 1948 wyremontowali budynek oraz dostoswali go do ponowego funkcjonowania jako kościół katolicki (m.in. zlikwidowano piętra we wnętrzu gmachu). Początkowo w kościele używano fisharmonii kupionej w 1948 roku. W 1966 roku firma Józefa Adamczyka z Kartuz rozpoczęła budowę nowych organów. Instrument posiadający 17 głosów został ukończony w grudniu 1967 roku. Przy budowie konieczne było zdemontowanie pierwotnej drewnianej empory oraz budowę nowej, murowanej. Organy podzielone sa na dwie części, przedzielone wieżą lecz posiadający łącznik w prospekcie. W 1984 roku firma J. Adamczyk & R. Plenikowski z Kartuz gruntownie wyremontowała instrument.

Skala manuałów: C-a³; skala pedału: C-f¹.