Kościół Wniebowzięcia NMP Wodzisław Śląski (śląskie)

Prospekt

Prospekt

Opis Instrumentu

Wzmianki o pierwszym kościele parafialnym w Wodzisławiu dotyczą roku 1128, jednak nie ma co do tego pewnego dowodu. Niektórzy badacze uważają, że kościół parafialny zbudowano w latach 50. XIII wieku. Został on postawiony, zgodnie z obowiązującą wówczas zasadą, przy jednej z bocznych uliczek prowadzących do rynku w najwyższym punkcie miasta, w miejscu obecnego kościoła parafialnego. Prawdopodobnie mogła być to świątynia drewniana.

Pierwsza murowana świątynia w Wodzisławiu powstała około 1528 roku. W kronice parafialnej możemy się dowiedzieć, iż na murowanym i sklepionym chórze muzycznym nad głównym wejściem stały w roku 1652 stare popsute organy o 11 mutacjach głosowych. Cały kościół, jak i całe miasto spłonęły 12 czerwca 1822 roku. Rok później kościół został odbudowany, jednak nie wiadomo nic na temat organów w tym czasie. Pod koniec XIX wieku stan świątyni zaczął się pogarszać na tyle, że w 1904 roku padła propozycja budowy nowego kościoła.

W 1909 roku zbudowano obecny kościół, zaś trzy lata później firma Paula Berschdorfa z Nysy postawiła w nim instrument. Na zachowane dokumenty związane z organami składają się kosztorysy, rachunki, ankiety i reklamy. Na ich podstawie można stwierdzić, że już prawdopodobnie w latach 20. XX w. instrumentem opiekowała się firma Klimosz i Dyrszlag z Rybnika. W kosztorysach z 10 grudnia 1930 r. i 5 marca 1931 r. Walenty Klimosz proponuje rozbudowę dyspozycji (m. in. o Obój 8' w II manuale) oraz wymianę silnika elektrycznego, zaś w dokumencie z 13 października 1939 r. Carl Berschdorf proponował przebudowę instrumentu w duchu Orgelbewegung, w ramach której miałby zostać wstawiony Choralbass 4' w miejscu Echobass 16' w sekcji pedału, a II manuał miałby zawierać następującą dyspozycję:

Geigenprincipal 8'
Rohrflöte 8'
Portunal 8'
Dolkan 8'
Singend-principal 4'
Quintade 4'
Blockflöte 2'
Cymbel 2-3 fach
Krummhorn 8'

W sierpniu 1937 roku remont organów przeprowadziła firma Klimosz i Dyrszlag, co zostało upamiętnione na kanale powietrznym. W maju 1939 r. Zarząd Kościelny zawarł umowę z Walentym Klimoszem, upoważniającą do prac pielęgnacyjnych przy instrumencie.

Podczas II wojny światowej kościół wraz z wyposażeniem uległ poważnemu zniszczeniu. Ucierpiały także organy, których dzieła zniszczenia dokończyli bezmyślni żołnierze, rozrzucając piszczałki po cmentarzu. Świątynia została odbudowana w 1945 roku, zaś 9 lat później przeprowadzono częściowy remont organów, zapewne doprowadzający je do pewnego stopnia używalności. Kolejne remonty miały miejsce:

  • w 1957 r. - wykonawcą był Ludwik Kuźnik z Rybnika (wtedy dobudowano crescendo oraz tremolo)
  • w 1969 r. - wykonawcą była firma Bronisława Cepki z Popowa k. Wronek (konserwacja i strojenie)
  • od października do grudnia 1981 r. (zakres prac nieznany)
  • w 2012 r. - wykonawcą był Rudolf Kuźnik (generalne czyszczenie instrumentu, impregnacja drewnianych elementów, wymiana zużytych mieszków, intonacja i strojenie).

Do chwili obecnej zachowała się pierwotna koncepcja estetyki brzmienia instrumentu.

Instrument posiada wiatrownice stożkowe. Dmuchawa elektryczna zasila miech magazynowy. Sprawne urządzenie do kalikowania.

Skala instrumentu: manuały C-f3, pedał C-d1.


Budowniczy
Paul Berschdorf
Rok zakończenia budowy
1912
Liczba głosów
27
Liczba klawiatur
2+P
Traktura gry
pneumatyczna
Traktura rejestrów
pneumatyczna
Dyspozycja instrumentu
Manuał IManuał IIPedał
1. Bordun 16'1. Lieblich Gedeckt 16'1. Principalbass 16'
2. Principal 8'2. Geigenprincipal 8'2. Violon 16'
3. Hohlflöte 8'3. Rohrflöte 8'3. Subbass 16'
4. Gamba 8'4. Salicet 8'4. Echobass 16'
5. Gemshorn 8'5. Portunal 8'5. Cello 8'
6. Oktave 4'6. Aeoline 8'6. Flautbass 8'
7. Gedeckt 4'7. Flauto traverso 4'7. Posaune 16'
8. Quinte 2 2/3'8. Violine 4'
9. Octave 2'9. Progressio 2-3 [fach]
10. Mixtur 3-4 [fach]
11. Trompete 8'
Pomoce
Połączenia:
Manualkoppel II-I
Superoctavkoppel II-I
Pedalkoppel - I
Pedalkoppel - II

Stałe kombinacje: piano, mezzoforte, forte, fortissimo
Dwie wolne kombinacje
Calcant, Windprobe
Crescendo (pedał)
Automat pedału (Pedalumschaltung)
Wyłącznik gł. językowych (Rohrwerke Ab)
Wyłącznik manuału I
Tremulant
Stół gry

Stół gry






Źródło
Duźniak Michał, Z działalności firmy Berschdorf na terenie Archidiecezji Katowickiej [w:] Organy na Śląsku V, red. Julian Gembalski, Katowice 2014
Mroczek Kazimierz, Historia parafii Wniebowzięcia NMP w Wodzisławiu Śląskim, http://www.wnmp.pl/publikacja,7,z_kart_historii.html; data dostępu: 26.09.2016
Oględziny własne
Autor
Daniel Strządała


Ostatnia modyfikacja: 2019-05-11 08:34:39

Kościół Matki Bożej Wszechpośredniczki Łask i św. Antoniego Padewskiego (Jedłownik) (Wodzisław Śląski) - 14 głosów
Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego (Zawada) (Wodzisław Śląski) - 18 głosów