Kościół św. Marka Ewangelisty Kraków (małopolskie)

Pierwsza wzmianka o organiście w gotyckim kościele św. Marka pochodzi z 1476 r. W pierwszej połowie XVII w. powstały tu nowe organy z pozytywem w balustradzie chóru muzycznego (według wątpliwego przekazu zbudował je Hans Humel w 1628 r.). Oprócz nich w XIX-wiecznych inwentarzach wzmiankowany jest także niezależny pozytyw w oratorium (na bocznej emporze), który w 1852 r. został przeniesiony do kościoła franciszkanów w Krakowie (odbudowywanego po pożarze). Z kolei franciszkanie w 1880 r. sprzedali ten instrument do parafii Trzemeśnia.

W 1855 r. Antoni Sapalski z Krakowa dokonał oględzin XVII-wiecznych organów i stwierdził, że najlepszym rozwiązaniem będzie zastąpienie zniszczonego instrumentu nowymi organami. Tak też się stało. Z dawnego instrumentu pozostały do dziś rzeźby (króla Dawida - na cokole obecnej szafy organowej, a także świętych biskupów Stanisława i Augustyna - na balustradzie chóru) oraz konsole w centralnym ryzalicie chóru, pierwotnie podpierające wieżyczki w prospekcie pozytywu.

Dnia 22 lipca 1856 r. ówczesny rektor, ks. Serafin Piątkowski, zawarł z Sapalskim umowę na wybudowanie nowych, 12-głosowych organów o następującej dyspozycji:

Pierwowzorem nietuzinkowego prospektu organowego była rycina z dzieła: François Dom Bedos de Celles, L’Art du facteur d’orgues, Paryż 1766. Prace przy budowie instrumentu zostały sfinalizowane przed końcem 1856 r. Oryginalna tabliczka firmowa w stole gry jest pewną ciekawostką, ponieważ Sapalski rzadko sygnował swoje dzieła.

Na przełomie XIX i XX w. organy były kilkakrotnie naprawiane: w 1894 r. przez Grocholskiego (Jana Grocholskiego z Krakowa?), w 1898 r. przez Słotwińskiego (Józefa Słotwińskiego z Krakowa?) oraz w 1909 r.

W latach 1972-1973 firma Henryka Siedlara z Krakowa przeprowadziła gruntowny remont, podczas którego zmodyfikowano dyspozycję. Pobłogosławienie odnowionego instrumentu przez bpa Albina Małysiaka miało miejsce 11 marca 1973 r. Z kolei w 1989 r. firma Krzysztofa Jakubowskiego z Wieprza k. Żywca ponownie wyremontowała organy i zainstalowała nową dmuchawę elektryczną. W późniejszym czasie wymieniono jeszcze drewniane piszczałki dwóch głosów pedałowych: subbasu 16' i fletu 8'.

Stół gry wbudowany w bok szafy organowej o jednym manuale (C-f³) i pedale (C-c¹).

Prospekt organowy o motywach rokokowych i wczesnoklasycystycznych.