Kościół ewangelicko-augsburski Chrystusa Zbawiciela Olsztyn (warmińsko-mazurskie)

Prospekt

Prospekt

Opis Instrumentu

Kościół ewangelicki Chrystusa Zbawiciela został zbudowany w latach 1876–1877. Z tego okresu pochodzą również organy zbudowane przez zakład organmistrzowski Maxa Terletzkiego z Królewca. Pierwotna dyspozycja wyglądała nieco inaczej: w miejscu głosu Cello 8' w sekcji pedału znajdował się Posaune 16'. W 1917 roku zarekwirowane zostały cynowe piszczałki prospektowe (część głosu Principal 8'), które później zostały uzupełnione cynkowymi. W czasie działań wojennych w 1945 roku instrument najprawdopodobniej nie został uszkodzony. W roku 1997 oraz 2007 organy były remontowane przez zakład organmistrzowski Andrzeja Kowalewskiego z Braniewa. Najprawdopodobniej w 2007 r. wymienił on głos Gambe 8' na językowy Trompete 8'. Przed kilku laty prospektowe piszczałki głosu Principal 8' zostały zastąpione nowymi, wykonanymi przez firmę Westfälischer Orgelbau Siegfried Sauer z Höxter.

Instrument w olsztyńskim kościele ewangelickim to typowe dzieło dla firmy M. Terletzki z Królewca. Organy mają wiatrownice klapowo-zasuwowe z czysto mechaniczną trakturą rejestrową. Traktura gry w sekcjach pedału i manuału II jest również czysto mechaniczna, w I manuale jest kombinacja traktury mechanicznej (dla wiatrownicy we wnętrzu szafy) i pneumatycznej (dla Pryncypału 8' w prospekcie). Stół gry wbudowany centralnie w cokół szafy organowej, organista siedzi prlecami do prezbiterium. 

Pięciosekcyjny prospekt reprezentuje styl neogotycki. Zawiera trzy wieże z polami piszczałkowymi zakończonymi ostrołukiem, przy czym środkowa jest wyższa od pozostałych dwóch bocznych. Wszystkie trzy szczyty ze sterczynami po bokach zakończone kwiatonami, środkowy zdobiony czołgankami. Wieże piszczałkowe rozdzielone są mniejszymi podwójnymi polami piszczałkowymi zwieńczonymi maswerkiem.

Stan organów można określić jako dobry. Głównym mankamentem jest niewyregulowana traktura.

Skala manuałów: C–f3; skala pedału: C–d1.


Budowniczy
Max Terletzki
Rok zakończenia budowy
ok. 1877
Liczba głosów
16
Liczba klawiatur
2+P
Traktura gry
mieszana
Traktura rejestrów
mechaniczna
Dyspozycja instrumentu
Manuał IManuał IIPedał
1. Bordun 16'1. Geigenprincipal 8'1. Subbass 16'
2. Principal 8'2. Flauto dolce 8'2. Violonbass 16'
3. Gemshorn 8'3. Aeoline 8'3. Octavbass 8'
4. Gamba 8' *4. Flauto traverso 4'4. Cello 8'
5. Octave 4'
6. Nasard 2 2/3'
7. Superoctave 2'
8. Mixtur 4fach
Pomoce
Manualkoppel, Pedalkoppel, Glockenstern, Calcant (włącznik dmuchawy)
Przypisy
*) obecnie Trompete 8'
Stół gry

Stół gry

Tabliczka budowniczego

Tabliczka budowniczego






Źródło

Werner Renkewitz, Jan Janca, Hermann Fischer, Geschichte der Orgelbaukunst in Ost- und Westpreußen von 1333 bis 1944, Bd. II.2, Köln 2015, s. 375–378
Wizja lokalna
Rozmowa z bp. Rudolfem Bażanowskim

Autor
Bartosz Skop


Ostatnia modyfikacja: 2023-01-27 22:14:21

Konkatedra św. Jakuba Apostoła (Olsztyn) - 42 głosów
Konkatedra św. Jakuba Apostoła – organy małe (Olsztyn) - 13 głosów
Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa (Olsztyn) - 44  (39 ) głosów